Nije iznenađenje što se na temu dodjele emisionih kredita, pored firme Fidelity, bliske šefu URE, javlja NVO organizacija čiji je osnivač suprug načelnice Direkcije za klimatske promjene u Ministarstvu ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, kazali su iz Uniproma u saopštenju.
Ne želeći da polemišemo preko medija sa svakim ko se oglasi po ovom pitanju, ukazujemo na pristrasnost ove NVO pa bismo zarad njihovih budućih aktivnosti ukazali na par namjernih „propusta“ u tumačenjima koje su iznijeli, jer se navedeni kose sa elementarnom logikom prava i pravom kao naukom. Posebno, imajući u vidu da ova NVO učestvuje u izradi propisa u oblasti klimatskih promjena, posredno i neposredno, sugerišemo im da prilikom izrade nove Uredbe uzmu u obzir najnovije izmjene EU ETS direktive još iz 2013. godine i da se sto prije ažuriraju ukoliko žele da se ubuduće ozbiljnije bave ovom temom, dodaju u saopštenju.
- Da ih upoznamo, pomenute i vrlo važne izmjene propisuju da se besplatne alokacije emisionih kredita više ne smiju dodjeljivati elektro-energetskim instalacijama, osim u Bugarskoj, Mađarskoj i Rumuniji, za koje iz objektivnih razloga postoji derogacija u odnosu na navedeno pravilo. Svaka derogacija mora biti prethodno odobrena od strane Evropske komisije i to isključivo u slučajevima kada se besplatne alokacije opravdano dodjeljuju po jasno definisanim pravilima i isključivo u svrhu modernizacije proizvodnje. Isto nije slučaj sa sektorom industrije, pa se besplatne alokacije u EU i dalje dodjeljuju sektoru induStrije zbog tzv. „carbon leakage“.
U 2020. godini formirano je tržište za trgovinu emisionim kreditima, po ugledu na EU ETS. Medjutim, ono što neće reći niko od branilaca politike ministarke Novaković Đurović i njenog mentora, ova Vlada je itekako uspjela to tržište da uništi direktnim miješanjem, svodeći ga samo na jednog operatera kojem dodjeljuje i dalje besplatne emisione kredite, suprotno EU pravilima, budući da se radi o EPCG i to po povlašćenim uslovima - ističu iz Uniproma.
Kako dodaju, ono što bi trebalo da interesuje svaku NVO organizaciju koja se bavi životnom sredinom jeste stepen zagađenja koje proizvodi određeni operater. Stoga sugerišemo ovoj NVO da se zapita zašto nikad nije objavljena Dozvola za emisiju GHG koju navodno posjeduje EPCG na stranici Agencije za životnu sredinu i zbog čega nijedne godine EPCG nije podnio verifikacioni izvještaj.
Takođe, kako navode iz Uniproma, pitaju se da li su svjesni činjenice da je u 2022. godini EPCG emitovao preko 300 hiljada više CO2 nego u 2021. godini.
"Znaju li za uticaj te količine CO2 na kvalitet vazduha i zdravlje ljudi, ili ih to ne interesuje? Dalje, zašto je ova NVO preskočila tj.izbjegla da prokomentariše činjenicu da je besplatna dodjela za 2022. godinu sprovedena u 2023. godini, a odredbama Uredbe je precizirano da se dodjela vrši na početku godine za tekuću, a ne nikako godinu nakon što je operater emitovao emisiju jer ga na taj način ne ograničavate i ne kontrolišete nego pokrivate zagađenje koje je ostvario. Ako ne vjeruju pripisima u Crnoj Gori, sugerišemo da pogledaju odredbe EU zakonodavstva."
- Zatim, da li je ova NVO svjesna činjenice da je očito bliska im ministarka Novakovic Đurović objavila kvazi aukcijsku prodaju emisionih kredita za 2022. godinu u 2023. godini i to za ukupan iznos od 600.000 emisionih kredita, registrovanih nigdje. Na osnovu simulirane aukcijske prodaje upisala u Registar Eko fonda operateru EPCG kupljene emisione kredite u iznosu od 385,657.33t CO2eq a isti dan i besplatne od 222.515,35t CO2eq. Kao prvo, nadamo se da postoji uplata EPCG na račun državnog trezora ili Eko fonda, prije prenešenih kredita koji su kupljeni. Javnost bi trebala da zna koliko su plaćeni ti emisioni krediti tačno i koliki su prihodi po osnovu prodjae i plaćenih poreza, ako su plaćeni uopšte. Kao drugo, iskreno se pitamo zašto EPCG nije kupila svih 600 hiljada objavljenih na simuliranoj aukciji i nadamo da 222.515,35t CO2eq neće reći da je iz stabilizacione rezerve jer je opšte poznato šta je stabilizaciona rezerva po definiciji i da podliježe strogim pravilima upravo da bi se izbjegle zloupotrebe.
Takođe, molimo ovu NVO koja je očito „kompetentna“ i „posvećena“ ovoj temi da se pozabavi pitanjem količine od 600.000 tona emisionih kredita koji su objavljeni na aukciji? Pretpostavljamo da je to ili količina koja je pripadala Unipromu pa mu je nasilno oduzeta i u tom slučaju ne bi smjela biti korištena za aukciju. S druge strane može biti iz državne alokacije, ali sumnjamo, jer ako ministarka Novaković Đurović cijeni da je Uniprom pao ispod 10% proizvodnje iz referentnog perioda, za njenu informaciju država je na 0% - dodaju u saopštenju.
Iz Uniproma kažu da sugerišu svima da prepuste pravosudnim organima da u miru rade svoj posao, u nadi da će tokom pokrenutih postupaka sve razjasniti do tančina.
"Kako završavamo društvenu polemiku na ovu temu, obavještavamo sve zainteresovane da se Uniprom obratio Evropskoj Komisiji sa predstavkom koja je upućena elektronski i preporučenom poštom a čiju prvu stranu prilažemo na uvid javnosti i to:
- Komesarki Evropske komisije za tržišnu konkurentnost Margaret Vestager.
- Generalnom direktoru za trzišnu konkurentnost u Evropskoj komisiji Olivieru Guersent.
- Direktoru Sekretarijata Energetske Zajednice sa sjedistem u Becu Arturu Lorkovskom."
Sva dokumentacija je upućena radi upoznavanja i dalje istrage u vezi sa naprijed navedenim fakticitetom i tretmanom državnih organa prema ovom operateru tj.da li je Uniprom bio privilegovan prilikom dodjele emisionih kredita ili je selektivnom primjenom i zakona i uredbe ošteće a posebno da ocijene državnu pomoć drugom operateru EPCG, što evropsko zakonodavstvo ne dozvoljava, zaključuje se u saopštenju.
