Jačanje desnice u zemljama Evropske unije (EU) nije iznenađujuće, ali može negativno uticati na Crnu Goru, u smislu da je moguće usporavanje procesa proširenja, saglasni su sagovornici "Dana“.
Partija „Braća Italije“, na čijem je čelu Đorđa Meloni, pobijedila je nedavno na izborima u Italiji i očekuje se formiranje krajnje desne vlade. U prvim ocjenama mnogi evropski lideri, ali i predstavnici briselskog establišmenta, opisali su Meloni kao opasnost za demokratiju u Evropi, ali se nadaju konstruktivnom odnosu sa novom vladom u Rimu. I u Švedskoj je došlo do potpunog zaokreta na političkoj sceni. Na parlamentarnim izborima održanim u septembru trijumfovala je krajnja desnica, predvođena strankom Švedske demokrate.
Programski direktor Građanske alijanse Milan Radović kazao je za „Dan“ da je najprije potrebno uzeti u obzir kontekst, odnosno na šta su fokusirane desnice u evropskim državama.
– U Francuskoj i Mađarskoj desno orijentisane politike uglavnom su usmjerene ka politici koja zastupa antiimigrantske ideje i ksenofobiju, a ponegdje i antisemitizam. Njihova glavna teza jeste da migranti zauzimaju njihova radna mjesta, te da tako sužava prostor domaćim građanima za zapošljavanje. Kod nas je drugačija podjela desnice i ljevice, koja se više zasniva na
podjelu između nacionalističkih i prograđanskih partija – naveo je Radović.
Dodaje da sa relevantnih međunarodnih adresa možemo čuti da desnica u Evropi jača zato što ljevica i centar slabe i na taj način su dozvolile da desnica preuzme primat.
– U pitanju je kriza koncepta na kojem je izgrađena Evropska unija nakon Drugog svjetskog rata, koji počiva na antifašizmu i izgradnji ujedinjene Evrope, gdje je fokus više bio na ujedinjenju, a ne na pojedinačnim nacionalnim interesima različitih država. Dakle, Evropska unije mora oživjeti i ojačati tu svoju ideju zajedništva i ujedinjenog djelovanja, da bi na taj način mogla uticati na slabljenje desnice – smatra Radović.
Prema njegovom mišljenju, ovakvo stanje u Evropi svakako podriva politiku proširenja Evropske unije.
– Utiče i na proces integracije zemalja zapadnog Balkana, uključujući i Crnu Goru. Ukoliko desnica u Evropi nastavi sa jačanjem, to svakako može uticati i na smanjenje volje Evropske unije za prijem novih članova. Mi smo u međuvremenu dodatno opterećeni unutrašnjim problemima, jer se država trenutno nalazi u jednom političko-pravnom limbu, iz kojeg političke partije ne žele da izađu. Bez obzira na dešavanja u Evropi, političari moraju shvatiti da su jedino oni odgovorni za ovo stanje i da moraju što prije djelovati da se iz njega izađe. Mi moramo jačati naše institucije, vladavinu prava, oživjeti Ustavni sud, izabrati članove Sudskog savjeta, te ojačati sudstvo i tužilaštvo kako bismo u uvažavanju demokratskih principa kreirali bolju, građansku Crnu Goru, koja će kao takva svakako biti dobar partner svima, pa i Evropskoj uniji – podvlači naš sagovornik.
Politički analitičar Stefan Đukić ističe da desnica koju predstavlja Đorđija Meloni nije pretjerano različita od one koju u Poljskoj vodi Jaroslav Kačinjski i koja je tamo na vlasti.
– Vjerujem da će u narednom periodu Meloni da „zaboravi“ na izjave o Musoliniji i da zauzme desničarski diskurs o „tradicionalnoj porodici“ i slično. U skladu sa kratkim trajanjem italijanskih vlada, ne treba očekivati veće promjene u odnosu na opštu političku situaciju u Evropu, mada definitivno, zbog paternalističkog i elitističkogodnos iz Brisela, desnica ostvaruje sve bolje rezultate širom Unije i ako se taj trend nastavi, to tada može imati uticaja na opštu političku sliku, a samim tim i na odnos EU prema državama kandidatima – zaključio je Đukić.
