Procjenjuje se da se u SAD, gdje stočarska industrija broji nešto preko 90 miliona krava, direktno iz digestivnog trakta krava godišnje emituje oko 6,25 miliona tona metana, moćnog gasa staklene bašte. Slična brojka važi i za Evropsku uniju, gdje je utvrđeno da se emituje nešto preko 6,6 miliona tona ovog gasa.
To nisu zanemarljive brojke jer je stočarska industrija uopšte odgovorna za 21,3 odsto svjetske antropogene emisije metana, pri čemu se između 90 i 95 odsto metana koji potiče sa farmi krava oslobađa prevashodno – podrigivanjem.
Ključ je u buragu (predželucu) krava. Burag je kompleksan ekosistem koji nastanjuju brojne vrste mikroorganizama koje razgrađuju biljni materijal, obezbjeđujući energiju i polazna jedinjenja za sintezu nutritivno vrijednih proizvoda životinjskog porijekla koji se koriste u ishrani ljudi, prije svega mlijeka.
Krave su samim tim čovječanstvu nevjerovatno vrijedne životinje, koje u globalnom lancu ishrane pretvaraju ljudima nejestive sastojke – stočnu hranu – u hranu visoke nutritivne vrijednosti.
Međutim, u tom procesu, koji se naziva enterička fermentacija, sintetiše se i metan, koji se podrigivanjem (95 odsto) i flatusom (svega 5 odsto) izbacuje u spoljašnju sredinu. Gledano globalno, rezultat je nemali uticaj na Zemljinu klimu.
Međutim, nije svaka enterička fermentacija ista. Zastupljenost pojedinih mikroorganizama u buragu zavisi od vrste hrane koju jedinka unosi. Kada u obrocima za ishranu krava veći dio čine kabasta hraniva, u buragu dominiraju tzv. celulolitičke bakterije i tada se stvara više metana, a ukoliko je ishrana zasnovana na koncentratima, u buragu dominiraju amilolitičke bakterije, pri čemu se stvara manje metana ali se pojavljuje opasnost od neizbalansiranog obroka za kravu.
Rješenje je u upotrebi određenih, možda neočekivanih, nutritivnih dodataka, kao što su braon morske alge, bijeli luk ili tanini. Uz njihovu pomoć, moguće je modulirati metabolizam na način da se promijeni sastav mikroorganizama u pravcu smanjenja emisija metana, ali da se istovremeno poveća sinteza ključnih prekursora za sintezu proizvoda kao što je mlijeko – i sve bez ugrožavanja zdravlja životinja.
Naime, glavni razlog sinteze metana (CH₄) u buragu je neutralisanje proizvedenog vodonika (H₂) koji se stvara tokom razlaganja biljne hrane, jer bi njegov višak narušio zdravlje krava. Međutim, ukoliko se preuzimanje vodonika preusmjeri na one metaboličke puteve koji su uključeni u sintezu mlijeka, a to je, na primjer, sinteza tzv. propionata, onda se ostvaruje osnovni cilj smanjenja emisije metana ali uz povećanje stočarske proizvodnje.
Rezultate ovakvih istraživanja neophodno je, naravno, izmjeriti – ali mjerenje metana koji emituju krave zapravo uopšte nije jednostavan poduhvat.
Najsavremenija metoda za mjerenje količine emitovanog metana iz krava je primjena laserskog detektora metana čiji se stepen pouzdanosti izjednačava sa respiracionom komorom. Ovaj uređaj ima visoku osjetljivost, tako da se mogu detektovati koncentracije metana od svega 1 ppm u vazduhu, a mjerenja se mogu vršiti sa velike distance (0,5 do 30 metara) čime se omogućuje mjerenje u ambijentu u kojem su životinje i inače smještene, bez remećenja njih, njihovih hranidbenih navika i dobrobiti.
Upravo ovaj metod primjenjuje i naša istraživačka grupa u okviru projekta. Rezultat projekta bi samim tim, pored razvoja pozitivnih tehnika za poboljšanje varenja kod krava, bio i primjena savremenih metoda mjerenja metana, koja bi mogla da omogući procjenu, ali i predviđanje budućih emisija ovog gasa u domaćem stočarstvu.
