- U propratnom aktu upućenom poslanicima, Zajednica opština je zatražila da se njenim predstavnicima omogući da, u skladu sa Sporazumom o saradnji ZOCG sa Skupštinom Crne Gore, na sjednicama radnih tijela detaljno upoznaju članove Parlamenta sa razlozima i značajem podnijetih amandmana. Intencija Zajednice je da sprečavanjem nepotrebnog odliva finansijskih sredstava iz budžeta lokalnih samouprava kroz zloupotrebu prava na SPI, doprinese stvaranju minimalnih uslova za njihovo regularno funkcionisanje, s obzirom na činjenicu da je ovaj zakon samo jedan u nizu koji ozbiljno ugrožava njihovu održivost - saopšteno je iz Zajednice opština.
Jedna od ključnih izmjena, koje je predložio Odbor za sistem lokalne samouprave ZOCG, predviđa da svaka stranka u upravnom postupku, odnosno upravnom sporu iz osnova slobodnog pristupa informaciji snosi svoje troškove.
- Ovim bi se spriječile neke NVO da praktikuju podnošenje one vrste zahtjeva za SPI kojima se objektivno ne može izaći u suret, kako bi, uz angažovanje advokata, od države naplaćivale ogroman novac na račun troškova postupka. Prema podacima Upravnog suda Crne Gore, sredinom 2023. godine odlučivalo se o troškovima postupka u visini od preko 10 miliona eura, od kojih je veliki dio iz oblasti SPI. Upravni organi i Upravni sud Crne Gore su u više navrata pokušavali da onemoguće ovakve i slične prakse ali, pri rješenjima iz važećeg zakona, nije postojao legitiman način - navodi se u saopštenju.
Zajednica opština predlaže i da se iz obaveze objavljivljivanja na internet stranici informacija kojima je dozvoljen pristup izuzmu one koje predstavljaju poslovnu tajnu. U vezi sa tim, predloženo je i da se uvrsti odredba da ako organ vlasti dozvoli pristup informaciji u izvršenju rješenja drugostepenog organa ili sudske odluke, a podnosilac zahtjeva tu informaciju učini dostupnom trećem licu, usled čega organ vlasti pretrpi materijalnu štetu, podnosilac zahtjeva bude u obavezi da tu štetu nadoknadi. Predloženim amandmanom štiti se preovlađujući javni interes da privredna društva u državnom ili lokalnom vlasništvu uspješno posluju, ostvaruju prihode na tržištu i štite se od nelojalne konkurencije.
“Amandmanima ZOCG predviđeno je i da se zahtjev za SPI može odnositi samo na jednu informaciju organa vlasti koja je u roku čuvanja u skladu sa zakonom kojim se uređuje arhivska djelatnost, kako bi se spriječilo namjerno dovođenje organa vlasti u situaciju da zbog protoka vremena ne mogu odgovoriti zahtjevu, sve u cilju naplate troškova postupka zbog ćutanja uprave. Za slične zloupotrebe se koristio i kratak rok za postupanje po zahtjevima od svega 15 dana, pa ZOCG predlaže da se on produži na 30 dana, u skladu sa Zakonom o upravnom postupku koji se primjenjuje i na SPI”, dodaju u saopštenju.
Jedan od argumenata za produženje roka je i to što period od 30 dana važi i za druge osjetljive zahtjeve poput onih za materijalno obezbjeđenje porodice, utvrđivanje invalidnosti, usmjeravanje djece u posebne obrazovne programe i slično.
“Amandmanima ZOCG predložena su i rješenja kojima bi se onemogućila ponovna upotreba informacija i trgovina njima, kao i ograničavanje pristupa informacijama kada je to potrebno zbog zaštite maloljetnika - zaključuju iz Zajednice opština.
