Ženke sisara, neposredno pošto postanu majke, odriču se mnogo toga da bi se brinule za svoje mlade. Da bi svoju novorođenčad hranili mlijekom, njihova tijela „izvlače“ kalcijum iz sopstvenih kostiju.
Naučnici su se dugo pitali zašto skeleti majki ne propadaju pod takvim pritiskom, a američki istraživači predvođeni Kalifornijskim univerzitetom u San Francisku (UCSF) misle da su riješili misteriju.
Tim je otkrio potpuno novi hormon kod ženki miševa koji podstiče rast zapanjujuće jakih i gustih kostiju.
Neuronaučnici su ga nazvali hormonom mozga majke (MBH), iako radi na izgradnji jakih i zdravih kostiju kod miševa svih uzrasta i pola.
- Jedna od izvanrednih stvari u vezi sa ovim nalazima je da nismo proučavali ženke miševa, što je nažalost norma u biomedicinskim istraživanjima. To naglašava koliko je važno analizirati i muške i ženske jedinke tokom životnog vijeka da biste dobili potpuno razumijevanje njihove biologije, rekla je farmakolog Holi Ingrejem, šefica laboratorije u UCSF.
Danas su muški mozgovi bili u fokusu velike većine istraživanja mozga, a samo dva procenta objavljenih studija o neuronima ispitivalo je hormonske faktore, poput onih o dejstvu steroida.
Važnost estrogena
Estrogen je steroid koji može da služi u izgradnji kostiju sa široko rasprostranjenim uticajem na mozak. Dok njegov nivo raste i opada tokom života, estrogen se proizvodi u manjim količinama nakon menopauze, ostavljajući starije žene ranjivim na efekte osteoporoze koja slabi kosti.
Nivoi estrogena opadaju i kada osoba doji, što takođe usporava rast kostiju. U međuvremenu, majčino tijelo resorbuje kalcijum iz skeleta da bi nastavilo da hrani novorođenče, što bi trebalo dodatno da ugrozi kosti.
Godine 2019, u laboratoriji Ingrejemove u UCSF, bili su iznenađeni kada su otkrili da, kada je estrogen blokiran iz određenog dijela mozga ženskog miša, to je zapravo značajno poboljšalo snagu kostiju životinje.
Činilo se da neki drugi hormon za izgradnju kostiju zamjenjuje estrogen, a sada su istraživači to otkrili.
Hormon mozga majke, ili MBH, je poznati protein koji se zove CCN3. Izlučuju ga neuroni u dijelu mozga koji je uključen i u procese reprodukcije i promjene tokom puberteta.
Tokom normalne laktacije kod miševa, proizvodnja MBH iz ovih neurona raste kako estrogen pada.
Brže zarastanje preloma
Utvrđeno je da MBH stimuliše aktivnost matičnih ćelija u koštanom tkivu miša i čovjeka u laboratoriji. Kod živih miševa svih uzrasta i pola, porast MBH je podstakao remodeliranje kostiju i ubrzao zarastavnje preloma.
Ovo je posebno važno za ženke miševa. Hranjenje velikog legla novorođenčadi zahtijeva od majke glodara da žrtvuje skoro 30 procenata svoje gustine kostiju.
Iako se gubici normalizuju kada laktacija prestane i estrogen ponovo poraste, majka i njeni mladunci bi loše prošli bez dejstva MBH. U eksperimentima na živim miševima, kada je proizvodnja MBH vještački inhibirana (onemogućena), istraživači su otkrili da je majka izgubila mnogo više gustine kostiju nego što je tipično, a mladunci su brzo izgubili na težini.
Nasuprot tome, kada su istraživači uveli dodatni MBH mladim odraslim i starim miševima, i mužjacima i ženkama, životinje su pokazale ogromno povećanje koštane mase i snage u roku od nekoliko nedjelja.
Za starije ženke miševa sa veoma niskim nivoom estrogena, MBH tretman je više nego udvostručio njihovu koštanu masu.
- Kada smo testirali ove kosti, pokazalo se da su mnogo jače nego inače. Nikada nismo uspjeli da postignemo ovu vrstu mineralizacije i ishoda zarastanja bilo kojom drugom strategijom, kaže biolog matičnih ćelija Tomas Ambrozi sa Kalifornijskog univerziteta Dejvis.
Hormon u flasterima
Osim toga, naučnici su išli dalje i kada su „upakovali“ MBH u vrstu hidrogel-flastera i primjenili ga direktno na slomljenu kost kod starijeg miša, to je podstaklo rast kostiju na mjestu preloma.
Sada su potrebna dalja istraživanja kako bi se utvrdilo koliko dobro se ovi rezultati mogu primjenjivati kod ljudi. Kada doje, žene privremeno izgube oko 10 odsto gustine kostiju, što je znatno manje nego kod miševa.
- Gubitak kostiju se dešava ne samo kod žena u postmenopauzi, već se često javlja i kod osoba koje su preživjele rak dojke, koje uzimaju određene blokatore hormona; kod mlađih, visoko obučenih elitnih sportistkinja; i kod starijih muškaraca čija je relativna stopa preživljavanja lošija od žena nakon preloma kuka, objašnjava Ingrejem, prenosi rts.rs.
Studija je objavljena u časopisu Nature.
