Prema sjećanjima Milovana Đilasa, jugoslovensko rukovodstvo je spremno očekivalo saopštenje sa zasjedanja Informbiroa u Bukureštu. Za prve vijesti bili su zaduženi ljudi u Tanjugu, koji su dobili nalog da o tome odmah obavijeste Đilasa. Tako je 28. juna Radio Prag prenio Rezoluciju, a Đilas i Dedijer su istog dana zabilježili tekst Rezolucije i proslijedili ga Politbirou. Iste večeri u Politbirou je odlučeno da se za sjutradan, 29. juna, sazove sjednica CK povodom Rezolucije Informbiroa. Đilas je u memoarima zabilježio da je u toku noći, 28–29. juna, na svoju ruku sastavio nacrt odgovora na Rezoluciju IB-a, koji je sjutradan na sjednici ponudio kao osnovu za zvaničan odgovor jugoslovenskog CK. Predlog je usvojen, a narednog dana je zajedno sa Rezolucijom IB-a štampan i odgovor CK KPJ, sastavljen po Đilasovom predloženom nacrtu, bez većih i suštinskih izmjena.
Na proljeće 1948, u mjesecima pred Rezoluciju IB-a, kada se kroz kritiku vođstva KPJ putem međupartijske prepiske pripremao politički obračun, Sovjeti su Milovana Đilasa, kao ličnost iz vrha jugoslovenskog rukovodstva, definitivno bili označili kao neprijatelja SSSR-a. Đilasovi sporni momenti iz prošlosti, prije svega greške u pogledu neopreznih izjava, stavljeni su maksimalno u funkciju optuživanja jugoslovenskog partijskog i državnog rukovodstva za antisovjetsku djelatnost. Samim tim, Đilasovo opredjeljivanje bilo je faktički određeno. Poslije ovakvih optužbi, Đilas, vjerovatno, više nije mogao sebi da dozvoli prevelika kolebanja. Njegova sudbina je time bila vezana za jugoslovenski brod.
U fazi Đilasovog učešća u jugoslovensko-sovjetskom sukobu, od Rezolucije IB-a do jeseni 1949. godine, karakteristična je aktivnost jugoslovenskog rukovodstva u nastojanju da opovrgne optužbe SSSR-a i dokaže, prije svega, ideološku "pravovjernost". Prisutan je i dosljedan politički otpor sve agresivnijim sovjetskim napadima, a javljaju se i prvi znaci afirmacije samostalnog jugoslovenskog političko-revolucionarnog iskustva. Počevši od ljeta 1948, sve više postaje važno i ideološko-teorijsko pitanje, kao poseban teren otpora agresivnim namjerama SSSR-a. Precizno i suštinski odlike navedenog perioda objasnio je profesor Ljubodrag Dimić: "Sukob sa Informacionim biroom otvorio je čitav niz složenih ideološko-teorijskih i praktično-političkih pitanja (odnos među socijalističkim državama, uloga države u prelaznom periodu, uloga partije u novom vremenu, karakter vlasti i njenih subjekata, nacionalno pitanje i drugo). Teorijska misao i svakodnevna praksa slivale su se u proces prepun protivurječnosti... Odbrana nezavisnosti, ekonomska blokada, propagandni pritisak, vojne provokacije, podrška masa sputavali su izrazitija ideološka strujanja u KPJ... Dotadašnji kurs nije mijenjan već je, još u većoj mjeri, afirmisao sovjetsko iskustvo..."
Već je bilo riječi o Đilasovom staljinizmu i privrženosti politici SSSR-a do početka jugoslovensko-sovjetskog sukoba. Posljednji izraženiji primjer zastupanja ovih stavova predstavlja osnivačka sjednica Informbiroa septembra 1947, uz nekoliko tekstova objavljenih u štampi poslije ovog događaja. Može se pouzdano reći da su navedene Đilasove političko-ideološke pozicije počele da zapadaju u krizu već tokom prve polovine 1948. godine, tačnije u mjesecima koji su obilježili period između njegovog boravka u SSSR-u (januar–februar 1948), Rezolucije Informbiroa i Petog kongresa KPJ (jun–jul 1948). Teško je, međutim, precizno ustanoviti koji stepen kritičkog odnosa prema SSSR-u je Đilas gajio u to vrijeme, kao i tačan izvor njegovih uzroka. Pitanje je takođe da li se u periodu neposredno prije Rezolucije Informbiroa kod Đilasa uopšte može govoriti o nekoj kritici ili možda o političkoj "konfuziji" izazvanoj stavovima SKP (b)-a prema rukovodstvu KPJ.
PRIREDIO: MILADIN VELjKOVIĆ
(NASTAVIĆE SE)
Komentari (0)
Ostavite svoj komentar